'Het aantrekken van de toga is een klein ritueel'

Dominee Kim de Berg draagt tijdens vieringen heel bewust liturgische kleding. Het is natuurlijk ook praktisch dat ze niet hoeft na te denken over wat ze aantrekt, maar het aantrekken van de toga zorgt er ook voor dat ze de overgang maakt ‘naar een ander soort aanwezigheid’.

Wat voor kleding draag jij tijdens een kerkdienst? Wat is daar zo bijzonder aan?
Vanaf het begin van mijn predikantschap draag ik een witte toga (eigenlijk is het een albe, liturgische kleding uit de katholieke traditie) met stola’s in de kleuren van het kerkelijk jaar.
Stola’s heb ik inmiddels in diverse varianten. Van de ‘gewone stola’s’ in wit, rood, groen en paars tot een regenboogstola. Mijn mooiste stola was een ‘Marktplaatsgelukje’: een oude priesterstola met daarop prachtig geborduurde afbeeldingen uit het leven van Jezus en de traditie van de kerk.

Waarom draag jij een liturgisch gewaad?
Hoewel de preek voor mij een kern van de dienst is, koos ik toch voor deze albe. Waar de zwarte toga (met de link naar de universiteit) het lerende aspect onderstreept, staat de witte albe voor mij voor het liturgische aspect. Voor mij komt daarmee het geheel van een kerkdienst (dat naast leren ook ervaren omvat, naast preken ook bidden, zingen, delen en stil zijn) het best naar voren.
Het dragen van liturgische kleding heeft trouwens ook een praktische kant: ik hoef niet na te denken over wat ik aan doe en wat al dan niet passend is. Zeker bij vrouwen is kledingkeuze voor je het weet onderwerp van gesprek. Dat leidt af en ik zit er ook niet op te wachten.

Wat voor reacties krijg je op je stola’s?
Nog steeds krijg ik regelmatig positieve reacties op mijn toga en op de stola’s. In Gouda werk ik in een samenwerkingsgemeente van vrijzinnige protestanten, remonstranten en doopsgezinden. Die laatsten kennen de toga niet in hun eigen traditie en ik vind het bijzonder om te merken dat ook mijn doopsgezinde gemeenteleden intussen aan mijn toga gehecht zijn geraakt. Als ik ze laat kiezen waarin ik voorga, kiezen ze opvallend vaak voor die witte toga.

Kun jij nog zonder liturgisch gewaad?
Alles kan, maar ik voel me heel prettig in mijn toga. Nog altijd is het aandoen ervan een bewust moment, waarbij ik als het ware de overgang maak naar een ander soort aanwezigheid. Ik ben mezelf en tegelijk voel ik de rijkdom van de traditie en de troost van de liturgie om me heen. Dat maakt bescheiden en het geeft vertrouwen. Het aantrekken van de toga is zo een klein ritueel in zichzelf.

Wat zou jij collega’s willen meegeven die worstelen met het wel of niet dragen van een liturgisch gewaad?
Kies wat bij je past, bij je persoon en bij de manier waarop jij tegen je rol aankijkt. En kijk eens op Marktplaats, wie weet welk gelukje daar op jou ligt te wachten.